Çocuk Kitapları: Zamanın Esrarengiz Kapıları – Çocuk
“Kişinin kendisini yargılaması, başkasını yargılamasından çok daha zordur. Eğer kendini doğru bir biçimde yargılamayı başarırsan, gerçek bir bilgesin demektir.” Küçük Prens
Çocuk kitapları sayesinde, çocuklar hayatı ve çevrelerini tanımaya ilgi duyarlar. Çocuk kitaplarının, çocuk gelişiminde ve eğitiminde çok önemli bir rolü vardır. Çocuk kitapları aynı zamanda çocuklar için birer hayat rehberi olacak öneme sahiptir. Çocuk kitapları sayesinde kendini anlar ve kendi dünyası içinde okuduklarından dersler çıkarır. Bu anlamı gözeten Hatice Okuducu Karadaş, Zamanın Esrarengiz Kapıları adlı eserini Cezve Çocuk yayınları okura sunuyor. Eserini imzalı göndermesini bekliyordum ama bakın nasıl bir not yazıp göndermiş sevgili Hatice Okuducu Karadaş: “Bol istifadeli okumalar dilerim. Kitabı imzalamayı çok istedim fakat tanışıp kucaklaşıp daha samimi imza atmayı daha çok istedim. Kucaklaştığımız güne nasip olsun mu imzamız:) Sevgilerimle, kıymetlisiniz…” Bilmukabil değerli Hatice Okuducu Karadaş, Karabük’e yolumun düşmesi umuduyla ya da sizi İstanbul’a bekliyorum.
“Bana her zaman şunu hatırlayacağına söz ver: inandığından daha cesursun, göründüğünden daha güçlüsün, sandığından daha akıllısın.” A.A Milne Winnie The Pooh
Çocuk kitaplarının okumaya karşı duyarlılığın değerlerinin kazandırılmasında nitelikli çocuk kitaplarının önemli bir yeri vardır. Bunun için kaleme alınan çocuk kitaplarının sınıfça, okulca veya bireysel olarak alınıp okunacak ya da önerilecek olan kitapların gerekli niteliklere sahip olanlar arasından seçilmesi özel bir önemi gerektirir. Bu değerlere sahip olan Zamanın Esrarengiz Kapıları on yaş itibariyle okunabilir bir eserdir. Ana fikrini; “İçinde bulunduğumuz andan memnun değilsek, geçmiş de yaralarımızı saramayacaksa geriye önümüze bakıp yolumuzu belirlemek kalıyor.” Cümlesiyle özetlemek mümkün. Temanın belirdiği şu cümle; Zalimlerin çarkı, cahillerin çalışmayan kafalarıyla döner.” Tek kişinin düşünceleri üzerine kurulan düzenin işlevselliğinin olmamasının nelere yol açacağını kavramak üzerinedir.
“Eğer güzel düşüncelerin varsa, yüzünde güneş ışınları gibi parlarlar ve her zaman güzel görünürsün.” Roald Dahl, Matilda
Zamanın Esrarengiz Kapıları’nda işlenen tema kabile yaşamı, liderlik özellikleri, görev dağılımı, yeni düzen, hayvanlarda öğrenilecekler, doğadan öğrenilecekler, yaşanandan ders alma, kararsızlığın sonuçları, Batılın, kibrin, nefsin öğrettikleri, inançsızlık, dededen toruna aktarılanlar, mitolojiden beslenen kahramanlık özellikleri, her insanın içinde filizlenmeyi bekleyen bir nüvenin varlığından yararlanılır. Belli başlı kavram ve değerler etrafında örülen birbirine bağlı olay örgüsünden oluşur. Kabilenin geçmişinde ve şimdide geçen konular, kahramanlar ve yardımcı kahramanların geçmişin gizemini sürerken şimdinin sorunlarını çözmeye yönelik plânıyla aktarılmaktadır. Eser, insanî değerlere edebî ve sosyal bakış açısı geliştirerek sürükleyici boyutuyla da kendinizi kaptırarak kitap tutulması geçirebileceğinizi belirtebilirim.
Zamanın Esrarengiz Kapıları, genel olarak nitelikli çocuk kitaplarında bulunması gereken içeriksel ve biçimsel nitelikleri üst düzeye taşıyor. Bir kabile reisi seçimi ile başlayan roman, kendi düşüncelerinin dışına çıkamayan kabile reisinin yanlış inanışlarına tanıklık ederek okumaya devam ediyoruz. Eski inanışları yaşamdan uzaklaştırmasıyla yaşanan felaketlere akılcı yaklaşamayan kabile reisi, işler sarpa sarınca onun yerine düşünebilen bir çocuk, görmeyen bir genç ve bir fil kabileyi kurtarmak için bir yolculuğa çıkıyor. Efsaneleri geri döndürebilmeleri mümkün olur mu? Sessizliğe bürünen sırlar ve olaylara nasıl açıklık kazandıracaklar? Dış dünya ile irtibatı olmayan kabile, sorunlarına çözümü nasıl buluyor? Amazon ormanlarının karanlık gerçeklerini aydınlatabilecekler mi? İşte her şeyin başladığı anda olan: “Bimar, yeri göğü ayağa kaldıran seslerle birden irkildi. Bu seslerin kabilenin karar kurulunun önünden geldiğini anlaması uzun sürmedi.” Amazon ormanlarının derinliklerinde yaşama tutunan altmış dört kulübeden oluşan bir kabilenin yaşadığı olaylara karşı maceraya atılan başkahraman Bimar, vahşi ve sıra dışı yaşamında Kablel ve Monihi ile başlarından geçen ilginç serüven, yeniliğe, yeni yerleri keşfetmeye, soru sormaya, heyecan duymaya, tehlikeye atılmaya eğilimli çocukların ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir deneyime hazırlar.
Kabile reisinin babası olmadığı için hayal kırıklığı yaşayan “Bimar, avdan dönenin Demvolort olduğunu görünce şimşeklerini toparladı bir kenara bıraktı.” En büyük av ile dönenin kabile reisi seçiliyordu. Yeni reisin: “Sadece kendi düşüncelerinin peşinden gitmesi ona çok defa sorunlar yaşatmıştı.” Buna rağmen kabile reisi oldu çünkü: “Hipopotamı gören halk koca bir alkış kıyameti kopardı. Kimse şaşkınlığını ve hayranlığını gizleyemedi. Çünkü böyle bir avı hiçbiri beklemiyordu. Tonlarca ağırlıktaki bu hayvanı kabileye getirebilmiş olmak takdire şayandı doğrusu. Demvolort’un tarafında olanlar sevindikçe sevindi.” Hatice Okuducu Karadaş Zamanın Esrarengiz Kapıları’nın içeriksel niteliklerinde yer verdiği zengin anlatım ve bilinmeyen kelimelerle içerdiği bilgiler, çocuk okurların seviyesine uygun yararlı ve öğreticidir. İçerisinde geçen hikâyeler ve romanın tümü çocuklarda hayal gücü ve gerçeklik hissini uyandıracaktır. Anlatım tekniği on yaş ve üzerine uygundur. Çocukların kelime dağarcığını geliştirebileceği gibi genel bilgisine katkı sağlayacaktır. Eser, bütünden parçaya doğru gitmektedir.
Eserin dili akıcı, anlaşılır sade ve açık, üslûbu heyecan verici, merak uyandırıcı ve sürükleyicidir. Kendi düşüncelerine yer vererek günümüzle bağı koparmadan aktarır Hatice Okuducu Karadaş. Kabilenin, ormanın, yaşam biçiminin, o zamanın tasvirleriyle gerçekçi kılınmıştır. Konunun geçtiği ortam, kahramanların ruh hali iyi bir şekilde hissettirilmektedir. Paragraflar kısa, sık sık konuşmalarla hareketli, canlı ve çeşitlilik sağlanarak zengin ve esprili bir anlatım yakalanmaktadır. Konu ciddi, anlaşılır ve nettir. Eserde, tema evrensel ve ahlakî doğruları çocuk okurlara kültürel yönleriyle kazandırmaktadır. Çocuk kahraman Bimar karakteri üzerinden lider özelliklerini, kendi kişiliğini ve kimliğini geliştirerek okurun toplumda saygın ve başarılı bir yere sahip olmasını sağlayacak konular temele oturtulmaktadır. Aile, doğa, topluluk, birlik ve beraberlik, insanlık ve yaşama sevgisi ve gücü gibi temel kavramlar da çocuk okurları zenginleştirmek için yer almaktadır. İncelik, kahramanlık, saygı, haksızlıkla savaş, yardım, özveri, doğruluk, iyi ve kötü değerleri aşılamaktadır. Çocuk okuru olumlu duygulara yönlendirmektedir. Eserin başlayışı ve bitişi arasında geçen zaman içinde çocuk okurlar tarafından kavrayabileceği Zamanın Esrarengiz Kapıları açık bırakılmıştır.
Çocuk kitaplarında nitelikli içerik kadar, biçimsel özellikler de önemlidir. Bu nedenle de nitelikli olan eser, biçimsel anlamda romanın boyutu ideal dikdörtgen kitap boyutundadır. Çizeri Emre Mutlu’nun resimlediği eser kapağı renkli ve içeriğindeki resimler siyah beyazdır. Konulara göre resimlenmesi, resimlerin üç dört sayfada bir yer alışı konunun içine alma biçimi, çizim teknikleri, çizgiler ve resimlerde konuya geçiş bağlılığı ve algılama, okuma akışının ritmine katkı sağlamaktadır. Kapak resimleri kahramanın yolculuğuyla ilgili resmedilirken canlı renklerle çocuk okuru kitaba çekmektedir. Harfler gözü yormayacak biçimde büyük, çocuk okuru yormayacaktır. Bolca çizilen resimler çocukların ilgisini çekecek özellikler kapsamaktadır. Dilbilgisi, noktalama ve cümle düzeni, sayfa düzeni rahat okuma sağlamaktadır.
Eser, eğitsel anlamda destekleyicidir. Metinler hayatın gerçekleri ile ilgilidir. Eser duygu, düşünce ve hayal gücünü değiştiricidir. Kitap, çocuklara içinde yaşadıkları kabileyi, ülkeyi, dünyayı sevmeyi öğretmektedir. Çocukların düşünce üretme becerisini geliştirmektedir. Girişimci ve katılımcı olmasının yanında lider olmasına katkı sağlamaktadır. Eser, doğaya karşı estetik duygularını geliştirmektedir. Çocukların, eleştirme ve düşünme yeteneğini geliştirmektedir. Evrensel ve millî değerleri geliştirirken insan sevgisi, doğa bilinci oluşturmaktadır. İnsanlığın ortak mirası olan kültürel değerlere karşı bilinçlendirmektedir. Kıymetli Hatice Okuducu Karadaş sizi içtenlikle kutlayarak nice eserlerinizi okumayı dileriz.
Dostlukla.
Hatice Okuducu Karadaş
Zamanın Esrarengiz Kapıları
Cezve Çocuk Yayınları
Ocak 2024
Sayfa 253
Yazar: Ülker GÜNDOĞDU –
Yayın Tarihi: 08.09.2025 09:00 –
Güncelleme Tarihi: 27.08.2025 09:43