Belge sahteciliğine yapay zekâ engeli
Yeni sistemin merkezinde, VDK’nin Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) adlı yapay zekâ destekli risk analiz sistemi yer alıyor. Bu sistem, milyarlarca liralık veriyi işleyerek, mal ve hizmet alım-satım işlemlerinin gerçek olup olmadığını yüksek doğrulukla analiz edecek ve riskli mükellefleri anında tespit edecek. Bu sayede denetim ekipleri, kapanmış veya şüpheli işletmeler yerine, doğrudan faal olan ve sahte belge kullanma riski taşıyan firmalara odaklanacak.
Denetimler sırasında, yapay zekânın işaret ettiği firmaların depoları, stok kayıtları ve fiili envanterleri hızla kontrol edilecek. Bir zamanlar aylar süren inceleme süreçleri, artık yapay zekâ ve makine öğrenmesi algoritmaları sayesinde çok daha kısa sürede tamamlanacak. Bu hız, sahte belge düzenleyen şebekelerin ve zincir halinde sahte belge kullanan firmaların hızlıca tespit edilmesini sağlayarak, kamu zararının büyümesini engelleyecek.
VERGİ KAÇAKÇILIĞI VE PARA AKLAMA SUÇLAMALARI
Yeni düzenlemenin en dikkat çekici maddelerinden biri, sahte belge kullanan mükelleflere yönelik yaklaşım değişikliği. 1 Ekim’den itibaren, sahte belge kullanan mükellefler artık “bilerek kullandığı” varsayımıyla değerlendirilecek. Bu durum, bu mükelleflerin büyük bir bölümü hakkında vergi kaçakçılığı suçu kapsamında işlem yapılmasına olanak tanıyacak. Bu fiili işleyenlere, vergi ziyaı cezasının üç katı gibi ağır bir yaptırım uygulanacak.
Ayrıca, sahte belge kullanarak devleti zarara uğratan mükelleflerden, kamu alacağını güvence altına almak için teminat istenecek. Teminat gösteremeyen mükellefler için ise ihtiyati haciz gibi daha sert tedbirler devreye sokulacak.
Sistemin diğer bir ayağında ise, sahte belge düzenleyenlere yönelik yaptırımlar bulunuyor. Bu kişiler, artık sadece vergi usul kanunu kapsamında değil, aynı zamanda para aklama suçu kapsamında da soruşturulacak. Bu yaklaşım, sahte belge düzenlemenin sadece bir vergi suçu değil, aynı zamanda organize bir suç faaliyeti olarak değerlendirildiğini gösteriyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Sahte belgeyle mücadeleye yönelik tedbirleri artırırken risk analizine dayalı yeni uygulamaları devreye alıyoruz. Mükelleflerimizin sürece uyum sağlayabilmesi adına bu tedbirleri 1 Ekim itibarıyla uygulayacağız. Bu tarihten sonra gerçekleştirilecek fiillerde sistem devrede olacak,” diyerek, yeni dönemin kararlılığını vurguladı.