Anne karnında Covid-19 bulaşan çocuklarda bilişsel gelişim gecikmesi tespit edildi
Bu sonuç, İspanya’nın en büyük beyin araştırma merkezi olan CSIC’e bağlı Nörobilim Enstitüsü (Sant Joan d’Alacant, Alicante), Miguel Hernández Üniversitesi (UMH) ile yürütülen araştırmanın ana bulgusu oldu. Çalışma, “Cellular and Molecular Life Sciences” dergisinde 2023 yılında yayımlandı ve o tarihten bu yana farklı ülkelerden bilim insanlarının araştırmalarıyla doğrulandı.
20. Haftada Beyin Gelişimi Kritik
Araştırmayı yürüten nörobilimci Salvador Martínez, hamileliğin 20. haftasının beynin özellikle korteks gelişimi açısından hayati olduğunu belirtti. Bu dönemde nöron göçü ve oksijen akışı, aynı zamanda koronavirüsün reseptörü olduğu bilinen ACE2 proteini aracılığıyla gerçekleşiyor. Henüz kan-beyin bariyeri oluşmadığı için virüs, olgunlaşmamış nöronlara doğrudan girebiliyor.
2020’de düşük sonrası bağışlanan 20 haftalık fetüs beyinlerinde yapılan incelemelerde, virüsün özellikle hipokampüs bölgesindeki hafıza hücrelerinde etkili olduğu görüldü.
Olası Sonuçlar: Otizm ve Öğrenme Güçlükleri
Konjenital Covid-19 vakalarında, özellikle anneleri hastaneye yatacak kadar yüksek viral yüke sahip olanlarda, beyin gelişiminde bozulma ihtimali daha yüksek bulundu. Bu durum, otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite, öğrenme zorlukları gibi sendromlara bağlı olmayan nörogelişimsel bozukluklarla ilişkilendiriliyor.
Epidemiyolojik veriler, bu çocuklarda bilişsel gelişim geriliğinin yüzde 10 daha fazla olduğunu gösteriyor. Ancak anneleri aşılanmış bebeklerde bu risk belirgin biçimde azaldı.
Bilim İnsanlarından Uyarı
Martínez, bu bulguların SARS-CoV-2’nin toplumu küresel ölçekte etkilemesine rağmen, özellikle fetüs beynine ulaştığında “ileride bilişsel engellerin artabileceğini öngörmemizi sağladığını” ifade etti. Bugün bu çocukların 5 yaşına gelmesiyle birlikte, öğrenme için gerekli beyin bölgelerindeki gecikmeler daha net ortaya çıkmaya başladı.
Araştırmacının Diğer Çalışmaları
Salvador Martínez (1961, Abengibre, Albacete), UMH’de Anatomi ve İnsan Embriyolojisi profesörü.
Paris Pasteur Enstitüsü’nde dersler verdi, 2016-2020 arasında Nörobilim Enstitüsü’nü yönetti.
Ayrıca ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) için kök hücre temelli umut verici tedavi denemelerine ve süt dişlerinden elde edilen nöral hücrelerle otizm, Rett sendromu, lökodistrofiler gibi nadir sinir sistemi hastalıklarına yönelik kişiselleştirilmiş tedavilere öncülük ediyor.