Yapay zeka rehberliğe karşı, tehdit mi fırsat mı?
Yapay zeka, meslekleri etkilemeye devam ediyor. Yapay zekanın en çok etkilediği mesleklerin başında ise rehberlik geliyor. Bu mesleği yapabilmek için sayısız sınavlardan, zorlu parkurlardan geçen rehberlerin en büyük rakibi artık yapay zeka uygulamaları. Gezginler, tek tuş ile ya da tarihi yapının fotoğrafını yapay zekaya yükleyerek tüm bilgilere sesli ve yazılı şekilde ulaşabiliyor. Peki, yapay zeka rehberliği yok edebilir mi? Konuyla ilgili Haberglobal’e konuşan Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yapay zeka tabanlı rehberlik uygulamalarının, mesleğin doğasını ciddi şekilde dönüştüreceğini belirterek, “İnsanlar bir binanın adını ya da fotoğrafını girdiklerinde anında sesli ya da yazılı bilgilere ulaşabiliyor. Bu da geleneksel anlamda bilgi aktarmaya dayalı rehberlik rolünü azaltıyor. İnsanlar daha hızlı, pratik ve düşük maliyetli şekilde bilgiye erişebildikleri için rehberlik hizmetine olan talep bu açıdan azalabilir” diyor.
FARKLI BİR BOYUT
“Ancak bu dönüşüm, rehberlik mesleğini tamamen ortadan kaldırmak yerine yeni bir boyuta taşıyabilir” diyen Prof. Dr. Kırık, “Çünkü yapay zeka her ne kadar bilgi aktarımında hızlı olsa da, bir mekânın ruhunu hissettirmek, kültürel bağlamı canlı tutmak ya da ziyaretçilere özel bir deneyim sunmak hâlâ insana özgü bir beceri. Yani rehberler, sadece bilgi veren kişiler olmaktan çıkıp daha çok yorumlayan, hikâyeleştiren ve deneyimi kişiselleştiren bir role evrilebilirler” diye konuşuyor.
FIRSAT YARATACAK
Prof. Dr. Kırık, yapay zekanın gölgesinde kalması beklenen rehberlik mesleğine ilişkin şu örnekleri de veriyor: “Örneğin; İstanbul’da Ayasofya’yı ziyaret eden bir turist düşünelim. Yapay zekâ uygulaması sayesinde yapının tarihini, mimarisini ve geçmişteki kullanım amaçlarını anında öğrenebilir. Ancak bir rehber, bunun ötesine geçerek Ayasofya’nın şehrin kültürel hafızasındaki yerini, Bizans’tan Osmanlı’ya geçişte oynadığı rolü ve günümüz toplumundaki sembolik önemini canlı bir anlatımla aktarabilir. Hatta o anki atmosferi, kişisel yorumlarını ve dinleyicinin ilgisine göre şekillenen bir anlatıyı yapay zekâ veremez. İşte bu nedenle, yapay zekâ bilgi sağlarken, rehberin sunduğu deneyim çok daha derin ve unutulmaz olur. Ben bu süreci bir tehditten çok fırsat olarak görüyorum.”
DÖNÜŞÜP DEĞİŞECEK
“Yapay zekâ, rehberlerin yükünü hafifletip onlara farklı yönlerde gelişme imkânı sağlayabilir. Mesela rehberler, yapay zekânın sağladığı bilgileri temel alıp daha interaktif turlar düzenleyebilir veya kültürel mirasın korunmasına yönelik bilinçlendirme çalışmalarına ağırlık verebilir. Kısacası, meslek dönüşse de insana özgü dokunuşun her zaman değerli olacağını düşünüyorum.”
İNSANIN YERİNİ TUTAMAZ
İstanbul Rehberler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Şakir Karadibek, yapay zeka ve benzeri yazılımların hiçbir zaman rehberlik mesleğinin yerini tutamayacağını belirterek, “Turizm elçileri olan rehberler bu mesleğin 2-4 yıl eğitimini görüp Kültürel Tercihler Yönetimi, Mitoloji, Arkeoloji, Dinler Tarihi, Sanat Tarihi, Kültürel Miras, Anadolu Uygarlıkları, İlk yardım gibi birçok derslerden eğitim alıp bu mesleği yapmaya hak kazanıyoruz. 2 Abdülhamit dönemine uzanan mesleğimiz sadece misafirlere bilgi vermekle kalmaz. Bizler misafiri havaalanında karşılayıp gerektiğinde ilk yardımını, hangi yemeklere alerjisi olduğu, tur esnasında yaşayabileceği her türlü sorunlara çözüm bulma adına her daim görevdeyiz. Misafir tur başlangıcından bitimine kadar her konuda rehberlere emanettir. Bu konuda gururla belirtmeliyiz ki “Türk Rehberler” dünya standartları içerisinde en üst seviyelerde ve kalitede görevlerini icra etmektedirler. Yapay zeka, kulaklıkla rehberlik ,online rehberlik gibi program ve yazılımlar hiçbir zaman gerçek rehberlerin rakibi olamazlar. Turizm tüm dünyada sürdükçe, rehberlik mesleği hiç bir zaman değerini kaybetmeyecek, hep varolacaktır.”
[email protected]
Kaynak: Web Özel